Vụ BOT Cai Lậy

Theo tài liệu Báo Tuổi trẻ có được công bố vào ngày 4 tháng 12 năm 2017 thì vào ngày 28 tháng 10 năm 2013, ông Nguyễn Văn Thể - Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Việt Nam - đã ký cùng lúc ba công văn hỏa tốc gửi Hội đồng nhân dân tỉnh Tiền Giang, Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang và Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tiền Giang về việc "thống nhất vị trí đặt trạm thu phí hoàn vốn dự án đầu tư xây dựng quốc lộ đoạn tránh qua thị trấn Cai Lậy theo hình thức BOT". Tại văn bản này, Bộ Giao thông vận tải Việt Nam cho biết đã nghiên cứu một số vị trí và đề nghị thẳng với tỉnh "có ý kiến thống nhất vị trí đặt trạm thu phí tại km1999+900 trên quốc lộ 1". Vị trí này hoàn toàn nằm ngoài tuyến tránh quốc lộ 1 qua thị trấn (nay là thị xã) Cai Lậy.

Đến ngày 19 tháng 12 năm 2013, ông Thể ký quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình quốc lộ 1 đoạn tránh thị trấn Cai Lậy và tăng cường mặt đường đoạn km1987+560 đến km2014, tỉnh Tiền Giang theo hợp đồng BOT. Trong quyết định phê duyệt dự án ngày 19-12-2013 thì có thêm hợp phần "tăng cường mặt đường quốc lộ 1 qua Tiền Giang dài 26,5km, từ km1987+560 đến km2014", bên cạnh hợp phần chính là xây dựng mới tuyến tránh dài 12 km.[20]

Bê bối "thu phí" thành "thu giá"

Từ khoảng 2018, các trạm thu phí BOT bị biến thành trạm "thu giá".[21][22] Khi trả lời một số thắc mắc của người dân về thuật ngữ "thu giá BOT", đại diện của Vụ Tài chính (Bộ GTVT) cho biết: Việc chuyển đổi tên gọi từ phí sang giá là theo quy định của Luật phí và lệ phí được QH ban hành ngày 25/11/2015 có hiệu lực từ ngày 1/1/2017[23].

Trước câu hỏi rằng dư luận đặt vấn đề Bộ GTVT đang đánh tráo khái niệm "thu phí" thành "thu giá", Bộ trưởng GTVT khẳng định: "Không phải do bộ quy định mà do nghị định của Chính phủ quy định. Ví dụ, sản phẩm sản xuất nhà máy thì họ ấn định giá bán, và BOT là 1 sản phẩm của DN...".[24]

Nhận xét

• Tiến sĩ giáo dục học Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Việt Nam cho rằng thu giá là một khái niệm hoàn toàn vô nghĩa trong tiếng Việt: “Bạn có thể thu phí, thu nợ, thu ngân… nhưng không thể thu giá, vì giá không phải là thứ để thu được. Giá là biểu hiện bằng tiền của giá trị hàng hóa, dịch vụ. Thu biểu hiện bằng tiền quả thực rất tối nghĩa và ngô nghê”.[25]
• Tiến sĩ Hồ Xuân Mai - chuyên gia về ngôn ngữ học, tại Viện Khoa học xã hội miền Nam bày tỏ: "Tôi có nghe nói hai từ “thu giá”, nhưng cứ nghĩ ai đó nói cho vui, hoặc bịa ra để đùa nhau nên chẳng để ý...Tôi tra 5 cuốn từ điển tiếng Việt, không thấy 2 từ “thu giá"".[26]